ಬಜೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಿಎಂ ಸಿದ್ದು ಹಗ್ಗದ ಮೇಲಿನ ನಡಿಗೆ

ಡಾ। ಎಸ್.ಆರ್.ಕೇಶವ

ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಅವರು 2024-25ನೇ ಸಾಲಿಗೆ ₹3.71 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಗಾತ್ರದ ಮತ್ತು ವಿತ್ತೀಯ ಕೊರತೆ ಶೇ.2.95 ಇರುವ ಮಂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಬಜೆಟ್ ಮಹಿಳೆಯರು, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವರ್ಗವೂ ಬಜೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಏನಾದರೊಂದು ಪಡೆದಿದೆ.

ಬಜೆಟ್‌ನ ಉತ್ತಮ ಉಪಕ್ರಮಗಳು
ಬಜೆಟ್‌ನಲ್ಲಿನ ಉತ್ತಮ ಉಪಕ್ರಮಗಳೆಂದರೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಗಣಿತ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು. ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷ 2025ರಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಆಧಾರಿತ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ₹86,423 ಕೋಟಿ ಒದಗಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ ಘೋಷಿಸಿದೆ.

‘ಲಖಪತಿ ದೀದಿ’ ಯೋಜನೆಯಂತೆಯೇ, ಮೀನುಗಾರಿಕೆ, ಜೇನುಸಾಕಣೆ, ಕೋಳಿ ಸಾಕಣೆ, ಕುರಿ ಮತ್ತು ಮೇಕೆ ಸಾಕಣೆ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಲಕ್ಷ ಮಹಿಳಾ ಸ್ವಸಹಾಯ ಸಂಘಗಳಿಗೆ ₹100 ಕೋಟಿಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಬೆಂಗಳೂರು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಶೇ.43.65ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ದಟ್ಟಣೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದೆ. 

ಆದ್ದರಿಂದ, ಪೆರಿಫೆರಲ್ ರಿಂಗ್ ರೋಡ್ (ಪಿಆರ್‌ಆರ್‌) ಯೋಜನೆ, 147 ಕಿ.ಮೀ. ಉದ್ದದ ಪ್ರಮುಖ ರಸ್ತೆಗಳ ವೈಟ್ ಟಾಪಿಂಗ್, ಆಗಾಗ್ಗೆ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಜಾಮ್‌ಗೆ ಹೆಸರಾದ ಹೆಬ್ಬಾಳ ಜಂಕ್ಷನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸುರಂಗಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಏರಿಯಾ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಸಿಗ್ನಲ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಸಿಸ್ಟಮನ್ನು ಜಪಾನ್ ಸರ್ಕಾರದ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದಲ್ಲಿ 28 ಪ್ರಮುಖ ಜಂಕ್ಷನ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಾಗಿವೆ.

ಇತರ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಅನ್ನ-ಸುವಿಧಾ, 80 ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟ ಹಿರಿಯ ನಾಗರಿಕರ ಮನೆ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳ (ಪಿಡಿಎಸ್) ಉಚಿತ ವಿತರಣೆಗಾಗಿ ಹೋಮ್ ಡೆಲಿವರಿ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಸ್ವಾಗತಾರ್ಹ ಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. 

ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿ 1 ಗಂಟೆಯವರೆಗೆ ತೆರೆಯಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಆತಿಥ್ಯ ವಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಉಸಿರು ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ 250 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದ ಸ್ಕೈ ಡೆಕ್ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಸರ್ಕಾರವು ಯೋಜಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. 

ಇದನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲು ಸರ್ಕಾರ ಮುಂದಾಗಿದೆ. ‘ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ರಾಗಿ’ ಎಂಬ ಹೊಸ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧಿತ ರಾಗಿಗಳನ್ನು ಕೈಗೆಟುಕುವ ದರದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ.ಬಜೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನಪರ ಕಾಳಜಿಗಳು

2024-25ಕ್ಕೆ ₹2,90,531 ಕೋಟಿ ಆದಾಯ ವೆಚ್ಚ, ₹55,877 ಕೋಟಿ ಬಂಡವಾಳ ವೆಚ್ಚ ಮತ್ತು ₹24,974 ಕೋಟಿ ಸಾಲ ಮರುಪಾವತಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಒಟ್ಟು ವೆಚ್ಚವನ್ನು ₹3,71,383 ಕೋಟಿ ಎಂದು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಬಂಡವಾಳ ವೆಚ್ಚವು ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳು, ಉಪಕರಣಗಳು, ಕಟ್ಟಡಗಳು, ಆರೋಗ್ಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಸರ್ಕಾರವು ಖರ್ಚು ಮಾಡುವ ಹಣ. ಇದು ಧನಾತ್ಮಕ ಗುಣಕ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. 

ಬಂಡವಾಳ ವೆಚ್ಚವು 2023-24ರ ಬಜೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ₹54,374ರಿಂದ ₹55,877 ಕೋಟಿಗಳಿಗೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಸಾಲ ಮರುಪಾವತಿ ಕೂಡ ₹22,441 ಕೋಟಿಯಿಂದ ₹24,974 ಕೋಟಿಗೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. 

ಆದರೆ ₹1,05,246 ಕೋಟಿಗಳ ಅಂದಾಜು ಸಾಲದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಬಂಡವಾಳ ವೆಚ್ಚವು ಸಾಲದ ಕೇವಲ ಶೇ.53.09 ಆಗಿದೆ. ಸಾಲವು ಪೂರ್ಣವಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಶೇ.75ರಿಂದ 80ರಷ್ಟು ಬಂಡವಾಳ ವೆಚ್ಚಕ್ಕೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡಬೇಕು.

2024-25ರಲ್ಲಿ ವಿತ್ತೀಯ ಕೊರತೆಯು ಶೇ.2.95 ಎಂದು ಬಜೆಟ್ ಅಂದಾಜಿಸಿದ್ದರೂ, ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಹಂಚಿಕೆಯ ಮೂಲವು ಬಿಗಿಯಾದ ಹಗ್ಗದ ವಾಕಿಂಗ್ ಆಗಿದೆ.

ಕಳೆದ ಬಜೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಮೌಲ್ಯ, ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಗಳು ಮತ್ತು ನೋಂದಣಿ ಮತ್ತು ಅಬಕಾರಿ ಸುಂಕವನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸರ್ಕಾರವು ಸೀಮಿತ ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.

ಮತ್ತೊಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯವೆಂದರೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು 2024-25ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಐದು ಖಾತರಿಗಳಿಗೆ (ಶಕ್ತಿ, ಗೃಹಜ್ಯೋತಿ, ಗೃಹಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಯುವನಿಧಿ ಮತ್ತು ಅನ್ನಭಾಗ್ಯ) ಕೇವಲ ₹52,000 ಕೋಟಿ ಮೀಸಲಿಟ್ಟಿದೆ, ಆದರೆ ಸರ್ಕಾರದ ಹಿಂದಿನ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ, ಇದಕ್ಕೆ ಈ ಐದು ಖಾತರಿಗಳಿಗೆ ₹58,000 ಕೋಟಿಗಳಿಂದ ₹60,000 ಕೋಟಿಗಳು ಬೇಕು. ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ.

ಆದ್ದರಿಂದ ಇದು ಭಾರತೀಯ ನಿರ್ಮಿತ ಮದ್ಯ ಮತ್ತು ಬಿಯರ್ ತೆರಿಗೆ ಸ್ಲ್ಯಾಬ್‌ಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ. ಆದರೆ ವಾಣಿಜ್ಯ ತೆರಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತೆರಿಗೆ ಸಂಗ್ರಹದ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಗುರಿಯನ್ನು ₹1,10,000 ಕೋಟಿಗಳಿಗೆ, ವಾಹನ ತೆರಿಗೆ ₹9333 ಕೋಟಿಗೆ ಮತ್ತು ಅಬಕಾರಿ ₹38525 ಕೋಟಿಗೆ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದೆ. 

ಒಂದು ವೇಳೆ ಅದು ತನ್ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಶಾವಾದದ ತೆರಿಗೆ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ವಿಫಲವಾದರೆ, ವಿತ್ತೀಯ ಕೊರತೆಯು ₹82,981 ಕೋಟಿ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಜಿಎಸ್‌ಡಿಪಿಯ ಶೇ.2.95 ಆಗಿದೆ.

2024-25ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಗಳು ₹6,65,095 ಕೋಟಿ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜಿಎಸ್‌ಡಿಪಿಯ ಶೇ.23.68 ರಾಜ್ಯದ ಹಣಕಾಸಿನ ಶಿಸ್ತಿನ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.