ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯಿಂದ ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿ ಉರುಳಿ ಬಿದ್ದ ಸಾಲು ಮಂಟಪಗಳ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ

ಕೃಷ್ಣ ಎನ್‌. ಲಮಾಣಿ

ಹಂಪಿಯ ಸಾಲು ಮಂಟಪಗಳಲ್ಲಿ ಮುತ್ತು, ರತ್ನ, ವಜ್ರ, ವೈಢೂರ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳ್ಳದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ವಿಜಯನಗರದ ಆಳರಸರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹಂಪಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ಅಂದಿನ ವಿದೇಶಿ ರಾಯಭಾರಿಗಳೇ ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆಗಿನ ಕಾಲದ ಮಂಟಪಗಳು ಉರುಳಿ ಬಿದ್ದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಸಹಜ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಪಾಡಬೇಕೆಂಬ ಕೂಗು ಇತಿಹಾಸಪ್ರಿಯರು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ್ದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಮನ್ನಣೆ ನೀಡಿದ ಕೇಂದ್ರ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ಹಂಪಿ ವಲಯದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಕಾರ್ಯ ಪೂರೈಸಿದ್ದಾರೆ.

ಹಂಪಿಯ ಶ್ರೀ ವಿರೂಪಾಕ್ಷೇಶ್ವರ ರಥಬೀದಿಯ ಸಾಲು ಮಂಟಪಗಳು ಇತಿಹಾಸದ ಭಾಗವಾಗಿವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಮಂಟಪಗಳ ಪೈಕಿ ಎರಡು ಮಂಟಪಗಳು ಉರುಳಿ ಬಿದ್ದಿದ್ದವು. ಈ ಮಂಟಪಗಳನ್ನು ಸಹಜ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲೇ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಮಾಡಲು ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ಹಂಪಿ ವಲಯದ ಅಧೀಕ್ಷಕ ನಿಹಿಲ್‌ ದಾಸ್‌ ಒಂದು ತಂಡವನ್ನು ರಚನೆ ಮಾಡಿದರು. ಈ ತಂಡ ಮೊದಲು ಈ ಮಂಟಪಗಳ ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪ ಸಂರಚನೆ ಕುರಿತು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಈಗ ಮಂಟಪಗಳನ್ನು ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಮಾಡಿದೆ.

ವಿಶ್ವ ಪಾರಂಪರಿಕ ಮಂಟಪಗಳು:

ಹಂಪಿಯ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆ ಕೈಗೊಂಡಿರುವುದು ಉತ್ತಮ ಕೆಲಸವಾಗಿದೆ. ಈ ಮಾದರಿಯ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರೆ, ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಕೂಡ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದಲಿದೆ ಎಂಬುದು ಸ್ಥಳೀಯರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿದೆ.

ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಲು ಮಂಟಪಗಳನ್ನು ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಮಾಡಲು ಸ್ಥಳೀಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ತಂಡ ರಚನೆ ಮಾಡಿತ್ತು. ಈ ತಂಡ ಎರಡು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡಿದೆ. ಚಾವಣಿ ಕಾರ್ಯ ಮುಗಿಯುವ ಹಂತಕ್ಕೆ ಬಂದಿದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ಹಂಪಿ ವಲಯದ ಅಧೀಕ್ಷಕ ನಿಹಿಲ್‌ದಾಸ್‌.