ಹಂಪಿ ನೆಲದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ-50ರ ಸಂಭ್ರಮ

ಕೃಷ್ಣ ಎನ್‌. ಲಮಾಣಿ

ಕರ್ನಾಟಕ ನಾಮಕರಣಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿರುವ ಕನ್ನಡದ ನೆಲ ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡಾಂಬೆ ಭುವನೇಶ್ವರಿ ದೇವಿಗೆ ನಿತ್ಯವೂ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಕರ್ನಾಟಕ ಎಂಬ ಮರುನಾಮಕರಣ ಪಡೆದ ಕರುನಾಡಿನ ಜ್ಯೋತಿರಥಯಾತ್ರೆ ಹಂಪಿ ನೆಲದಿಂದಲೇ ನಾಡಿನಾದ್ಯಂತ ಸಂಚರಿಸಿತ್ತು. ಹಾಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಭ್ರಮ- 50ಕ್ಕೆ ಹಂಪಿ ನೆಲ ಕಳೆಗಟ್ಟಿದೆ.

ಅಂದು ದೇವರಾಜ ಅರಸು; ಇಂದು ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಚಾಲನೆ:

ದೇವರಾಜು ಅರಸು ಅವರು ಅಂದು ನಡೆಸಿದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮಾದರಿಯಲ್ಲೇ ನ. 2ರಂದು ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡದ ಜ್ಯೋತಿಯನ್ನು ನಾಡಿನೆಲ್ಲೆಡೆ ಬೆಳಗಲು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಲಿದೆ.

ಹಂಪಿಯ ವಿರುಪಾಕ್ಷೇಶ್ವರ ದೇಗುಲ ಆವರಣದಲ್ಲಿರುವ ತಾಯಿ ಭುವನೇಶ್ವರಿ ದೇವಿಗೆ ನಿತ್ಯವೂ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗುವ ಪೂರ್ವದಲ್ಲೇ ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿ ತಾಯಿ ಭುವನೇಶ್ವರಿಯ ದೇಗುಲವಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ಪೌರಾಣಿಕ ಹಾಗೂ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ದಾಖಲೆಗಳು ಸಾರುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡಾಭಿಮಾನ ಮೂಡಿಸಲು ಹಂಪಿಯ ಭುವನೇಶ್ವರಿ ದೇವಿಯನ್ನು ನಾಡದೇವತೆಯೆಂದೇ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪೂಜಿಸಿ ಆರಾಧಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ನಾಡಪ್ರೇಮ ಪ್ರತೀಕ:

ನಾಡಿನ ಜನರಲ್ಲಿ ಅಭಿಮಾನ ಮೂಡಿಸಲು ಶಾಂತಕವಿಗಳು ಹಾಗೂ ಆಲೂರು ವೆಂಕಟರಾಯರು ಮೊದಲ ಬಾರಿ ನಾಡದೇವತೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗೆ ಜೀವ ತುಂಬಿದರು. ಉಭಯ ಕವಿಗಳ ಜತೆಗೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಇತರ ಕವಿಗಳು ತಾಯಿ ಭುವನೇಶ್ವರಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ರಚನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ತುತಿಸಿದರು.

ಹಂಪಿ ನೆಲ ಐತಿಹಾಸಿಕ ನೆಲವಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡದ ಏಕೀಕರಣದ ಬಳಿಕ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯ ಎಂದು ಹೆಸರು ಪಡೆದಿದ್ದ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಎಂದು 1973ರಲ್ಲಿ ನವೆಂಬರ್‌ ಒಂದರಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸೂಚಿಸುವ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿದ್ದವು. ಹಾಗಾಗಿ ಕರುನಾಡು ಒಂದುಗೂಡಿಸುವ ಕರ್ನಾಟಕ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ದೇವರಾಜ ಅರಸು ಅವರು ಮಾಡಿದರು. ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಕರ್ನಾಟಕ ಎಂದು ಹೆಸರು ಮಾಡಿ ದೇವರಾಜ ಅರಸು ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮನಸ್ಸುಗಳನ್ನು ಬೆಸೆಯುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಹಂಪಿಯಿಂದಲೇ ಜ್ಯೋತಿರಥಯಾತ್ರೆ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಹಾಗಾಗಿ ಕನ್ನಡದ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಹಂಪಿ ನೆಲ ದಾಖಲಾರ್ಹವಾಗಿದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಕನ್ನಡ ವಿವಿ ಚರಿತ್ರೆ ವಿಭಾಗದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಪ್ರೊ. ಎನ್‌. ಚಿನ್ನಸ್ವಾಮಿ ಸೋಸಲೆ.